Cesarska i Królewska Poczta Polowa

K.u.K. Feldpost

 

 

 

 

 

 

 

 

Służbę administracyjną nad pocztą polową sprawowały:

 

  Generalna Dyrekcja Poczty Polowej K.u.K. Generalfeldpostdirektion ulokowana w Najwyższej Komendzie Etapowej K.u.K. Etappenoberkommando (EOK) dla kierowania całością służby poczty polowej.

  Armijne Dyrekcje Poczt Polowych Armeepostdirektion każda z numerem odpowiadającej jej armii w nazwie które ulokowane były przy komendach etapowych danych armii Armee Etappenkommando (EK) dla kierowania służbą poczty polowej wewnątrz armii i okręgu etapu.

  Poza tym gdzie w strefie wojennej nie działała żadna armia polowa funkcjonowały Dyrekcje Poczty Polowej Feldpostdirektion pełniły tę samą rolę jak Armijne Dyrekcje Poczty Polowej, nadzorując i administrując służbą pocztową w terenie.

 

  Służbę wykonawczą pełniły:

 

  Główne urzędy Polowe K.u.K. Hauptfeldpostamt (HptFpA) - w każdej Armeepostdirektion oraz Feldpostdirektion dla pośrednictwa w ruchu pocztowym do i z armii.

  Urzędy polowe K.u.K. Feldpostamt (FpA) - przy wyższych komendach wojskowych dla wykonywania służby.

  Urzędy etapowe K.u.K. Etappenpostamt (EtpA) - urządzane w miarę potrzeby dla pośredniczenia w ruchu pocztowym na liniach etapowych oraz dla różnych formacji wojskowych na tyłach armii.

 

  Jako, że K.u.K. Feldpostamt stanowiły większość urzędów pocztowych obsługujących wojsko w polu było ich najwięcej i funkcjonowały w następującej skali:

- Armeeoberkommando (AOK), Etappenoberkommando (EOK) oraz Kriegspressequartiers posiadały po jednym FpA

- Heeresfront, Heeresgruppe oraz Armeegruppe posiadały po jednym FpA

- Armee Kommando posiadały po dwa FpA, jeden dla Operierendes Armee Kommando (Op. AK) drugi dla Armee EK oraz jak wyżej wspomniano jeszcze HptFpA

- Korps Kommando posiadał jeden FpA ale jeżeli wymagała tego liczba żołnierzy w korpusie przydzielany był drugi FpA. Docelowo każdy korpus posiadał dwa FpA z czego jeden w Taborach Korpusu (Korps Train)

- Każda dywizja piechoty i kawalerii posiadała po jednym FpA do obsługi jednostek będących pod ich komendą.

- Każda niezależna brygada posiadała swój FpA

 

  Dyrekcje poczt oznaczane były w swej nazwie liczba porządkową swej armii. Urzędy pocztowe główne, polowe i etapowe były oznaczane liczbami porządkowymi w miarę ich powoływania. Oznaczanie urzędów poczty polowej numerami porządkowymi miało na celu zachowanie w tajemnicy powiązania danych urzędów z taktycznymi jednostkami bojowymi.

  Dla użytku służbowego w komendach wojskowych i urzędach poczty polowej istniała poufna lista przydziałów poszczególnych urzędów polowych do wyższych komend wojskowych.

  W lipcu 1916 roku stwierdzono że lista taka dostała się do rąk nieprzyjaciela W związku z powyższym przeprowadzono zmianę w numeracji wszystkich urzędów polowych i etapowych.

 

 

 

 

 

 

 

 

  Nazwę urzędu ustalała Generalna Dyrekcja. Generalnego Dyrektora poczt i jego zastępcę mianował cesarz w czasie pokoju. Resztę personelu powoływał minister resortowy. Potrzebnych pisarzy i ordynansów przydzielało wojsko.

Urzędnicy otrzymywali z dniem powołania charakter urzędników wojskowych i wchodzili w ich prawa i obowiązki. Prócz poborów cywilnych otrzymywali dodatek polowy odpowiednio do swego stopnia służbowego. Po za tym mieli w polu prawo do kwatery i utrzymania.

  Funkcjonariusze pocztowi niżsi byli traktowani co do swych praw i obowiązków, jak podoficerowie.

Każdy rok wojenny przebyty w służbie polowej był w służbie cywilnej liczony podwójnie do emerytury. Kto przebył w służbie poczt polowych wojnę, miał prawo pogrzebu wojskowego na koszt państwa odpowiednio do stopnia służbowego i norm wojskowych.

 

  Władze wojskowe i żołnierze, biorący udział w wojnie byli zasadniczo zwolnieni od opłat pocztowych. Zwolnienie to odnosiło się do kartek polowych i do listów zwykłych o wadze do 100 gr. Korespondencja z zagranicą była wykluczoną.

Światowa konwencja pocztowa postanawiała, że przesyłki listowe i paczki przeznaczone dla jeńców wojennych lub przez nich nadane, są wolne od wszelkich opłat pocztowych tak w krajach nadania i przeznaczenia, jak i w krajach pośredniczących w transporcie.

 

 

 

 

 

 

 

 

  Jako że 32 Pułk Landwery przez cały okres wojny działał w ramach 46 Dywizji Landwery poczta polowa 32 LIR była obsługiwana przez przynależny 46 LID K.u.K. Feldpostamt 52 a po zmianie numeracji w 1916 roku przez K.u.K. Feldpostamt 287.

  FPA 52 działał od sierpnia 1914 do września 1916 roku i posiadał dodatkowo 3 ekspozytury (oznaczane na stemplach dodatkowymi literami a, b oraz c) , działające odpowiednio:

a od marca 1916 do września 1916 roku,

b od marca 1916 do września 1916 roku,

c od maja 1916 do września 1916 roku.

  FPA 287 działał od września 1916 do listopada 1918 roku i posiadał dodatkowo 4 ekspozytury (oznaczane na stemplach dodatkowymi literami a, b, c oraz d).

 

  Z korespondencji znajdującej się w zbiorach autora wynika, że poczta polowa 32 Pułku Landwery była na pewno obsługiwana przez oddziały FPA 52, FPA 52 a, FPA 52 b, FPA 287 oraz FPA 287 b.

 

 

 

 

 

 

 

Przy opracowaniu wykorzystano:

 

1. Kowarzyk Władysław; POCZTY WOJSKOWE. POCZTY WOJSKOWE NA ZIEMIACH POLSKICH w LATACH 1914-1919

2. Herwig Rainer; Stempel-Handbuch der k. u. k. Feldpost in Österreich-Ungarn 1914-1918

3. http://www.austrianphilately.com/dixnut/

4. Zbiory własne autora

Kappenabzeichen MIT GOTT FÜR KAISER UND VATERLAND 1914-1916 LIR 32

K.k. Landwehr-Infanterie-Regiment Neu-Sandec Nr.32

Kappenabzeichen MIT GOTT FÜR KAISER UND VATERLAND 1914-1916 Schützen Regiment 32
Maschinengewehr Schwarzlose M.07/12
Maschinengewehr Schwarzlose M.07/12

Copyright by Grzegorz Liberacki

 

Kontakt: viribus@poczta.fm